سؤال: برای ارزیابی «منهاج فردوسیان»، چه پایه‌ای از علم باید داشت؟ / جواب: باید آشنا به منابع معتبر روایی بود و قدرت تشخیص حدیث معتبر از غیر معتبر داشت. پس هر کسی ـ حتی اگر در لباس روحانیت باشد و درس حوزه خوانده باشد ـ که تسلطی بر منابع روایی و قدرتی برای تشخیص روایت معتبر از غیر معتبر نداشته باشد، صلاحیت اظهار نظر در مورد قوانین عملی و قواعد نظری ندارد.
اشکال: احتمال دارد منهاج فردوسیان، در آینده، دچار انحراف شود. / طرح اشکال: این احتمال وجود دارد که منهاج فردوسیان، مانند شیخیه، در نسلها و طبقه‌های بعدی، دچار انحراف شده و مصیبتی همچون بابیت و بهائیت بر سر اسلام و تشیع بیاید. این دغدغه را چگونه می‌توان رفع نمود؟
**********
جواب:
اولاً، بی‌انصافی است که انحراف عظیم بابیه را به پای شیخ احمد احسایی و سید کاظم رشتی بنویسیم اما اگر بخواهیم بنا بر نظر مشهور، آن دو نفر را مقصّر بشماریم، می‌گوییم: نظریه‌ی «رکن رابع» که توسط شیخ احمد احسایی ارائه شد و توسط سید کاظم رشتی ترویج گردید، رخنه‌ای بود که شیطانی انسان‌نما به نام علیمحمد شیرازی، از آن وارد شد و نهایت سوء استفاده کرد و شجره‌ی خبیثه‌ی بابیت را غرس نمود. اگر شیخ احمد بر خلاف اجماع علما و اجتماع امت اسلام، نظر نمی‌داد و چنین راه نفوذی را باز نمی‌کرد، شاید راه برای سوء استفاده‌ی علیمحمد شیرازی ملعون باز نمی‌شد. آنچه دغدغه‌ی حاج فردوسی در ارائه‌ی برنامه‌ی تربیتی است، برگرداندن حاشیه‌روندگان به متن و توجه دادن صاحبان نظریه‌های منفرد، به اجماع امت و قاطبه‌ی علمای اسلام است. یعنی معتقد است تا زمانی که همسو و همقدم با عموم علمای اسلام (امامیه) باشیم، خطری از ناحیه‌ی انحراف در عقاید و احکام، ما را تهدید نخواهد کرد. اما زمانی که جدا از جریان روشن و آزمایش شده‌ی فقاهت حرکت نماییم، احتمال درغلطیدن به هر چاله و چاهی وجود دارد.
**********
ثانیاً: تنها فتنه و انحرافی که می‌شود برای برنامه‌ی تربیتی منهاج فردوسیان در نسلها و طبقه‌های بعدی تصوّر نمود، افزوده شدن قاعده‌ای نظری یا قانونی عملی بر مجموعه‌ی قواعد نظری و قوانین عملی منهاج فردوسیان است. برای جلوگیری از این که آیندگان در افزودن بی‌ضابطه‌ی قاعده‌های نظری و قانون‌های عملی منهاج فردوسیان، طمع نکنند، کتاب «اصول استجماع منهاج فردوسیان» تألیف گردید. در این کتاب، تمام ضوابط استجماع یک قاعده یا قانون از منابع معتبر، همراه با معرفی و تحلیل منابع، همچنین بحث‌های حاشیه‌ای و دخیل در استجماع، به صورت دقیق و مبسوط آمده است.
*********
ثالثاً: انحراف، همیشه برخاسته از نظریه‌ها و فرضیه‌هاست و پیروی از متشابهات قرآن و سنت، منجر به لغزش‌های علمی و عملی می‌گردد. در صورتی که بنای منهاج فردوسیان بر مسلّمات و واضحات (مُجمعٌ علیه و مُتّفَقٌ علیه) است. یعنی سعی می‌شود قاعده‌های نظری و قانون‌های عملی از محکمات آیات و روایات معتبر و منابع مورد قبول علمای بزرگ امامیه استجماع گردد. با این حساب، احتمال انحراف برنامه‌ی تربیتی منهاج فردوسیان به صفر می‌رسد و اطمینانی نزدیک به یقین حاصل می‌شود که این برنامه، در آینده‌ی روشن خود، دچار هیچگونه تغییر و انحرافی نخواهد گردید. ان شاء الله
با تقدیم بهترین سلام‌ها و تشکرها به ساحت آن عده از اصحاب منهاج فردوسیان که با مطالعه‌ی دقیق «مجموعه قواعد نظری» و ارسال اشکالات، نواقص و موارد تکراری، ما را در راه اصلاح و بهبود نسخه‌های بعدی یاری می‌رسانند. متن کامل اشکالات را در این صفحه به استحضار عموم اصحاب منهاج فردوسیان می‌رسانیم. همچنان منتظر انتقال اشکالات و ابهامات این کتاب هستیم.
اشکالات و نواقص قواعد نظری منهاج فردوسیان (نسخه‌ی دوم)
۱. در صفحه ۲۲۱ سطر ۱۸ کلمه ناجش و منجوش با توجه به علامت توضیح در آخر کتاب توضیح داده نشده است ۲. قاعده ستاره دار (صفحه۱۲۹) سطر«۲۲» خانه ای که تلاوت قرآن در نیست. کلمه (آن) جا افتاده است. ۳. قاعده ۱۱۷۳ کلمه (اختبال) با اینکه علامت توضیح «ستاره» دارد ولی در آخرکتاب توضیحی برایش نیامده است. ۴. قاعده ۸۶۶ در صفحه ۸۷ جمله (تضمین شده است) ۲ بار آمده که یکی اضافه است. ۵. قاعده ۴۰۸ یک حرف (و) ما بین جمله بین او و بین خدا کم دارد. ۶. قاعده ۳۸۴ و ۳۹۵ تکراری هستند. ۷. قاعده ۳۸۳ و ۳۹۳ تکراری هستند. ۸. قاعده ۳۵۵ و ۳۶۵ یکی هستند ۹. عبارت اول صفحه‌ی ۲۷۱ تکراری است ۱۰. قاعده‌ی ۹۷ صفحه‌ی ۳۱: کلمه‌ی خدای تعالی به اول قاعده افزوده شود. ۱۱ قاعده‌های ۱۴۳ و ۱۴۴ در صفحه‌ی ۳۵، تکراری است.
سؤال: چرا زنان، باید حدود یک چهارم از عمرشان، به دلیل عادت ماهیانه، محروم از نماز باشند؟ جواب: اصل اقامه‌ی نماز برای یاد خداست که فرمود: «أَقِمِ الصَّلاهَ لِذِکری» (سوره‌ی طه، آیه‌ی ۱۴) و در ایام حیض و نفاس، فقط نماز خواندن با حرکات خاصش یعنی شروع شدن با تکبیره الاحرام و سوره‌ی حمد و رکوع و سجده و … ممنوع است ولی دستور فرموده‌اند که بانوان محترمه در این ایام، وضو گرفته و چادر نماز بپوشند و بر سر سجاده بنشینند و ذکر بگویند. ذکر شریف صلوات، ذکر شریف تسبیحات اربعه، ذکر شریف تسبیح حضرت صدیقه‌ی طاهره (سلام الله علیها)، تلاوت قرآن (غیر از چهار سوره)، دعا کردن درباره‌ی خود و دیگران و ذکر شریف استغفار و … مانعی ندارد. ولی مع الاسف بانوان محترمه در ایام حیض و نفاس، حتی خود را از بیدار بودن در سحر و بین الطلوعین محروم می‌کنند و در آن روزها، بکلی از وقت نماز و قبله و سجاده و ذکر و توجه به درگاه باری تعالی غفلت می‌نمایند. پس محرومیتشان از ناحیه‌ی خدای متعال نیست بلکه از ناحیه‌ی تنبلی و بی‌توجهی خودشان است. هر خانمی که به این دستور عمل کند و در روزهای حیض و نفاس، به ذکر و تلاوت بپردازد، خواهد فهمید که هیچ گونه محرومیتی از یاد خدای متعال و حضور بر بارگاه قدس الهی ندارد.
منظور از زیارت اربعین، زیارت در کربلاست یا از هر مکانی می‌شود خواند؟ جواب: بر طبق آنچه شیخ الطائفه‌ی طوسی (ره) در تهذیب الاحکام آورده، روایت سفارش به زیارت اربعین چنین است: عَنْ صَفْوَانَ بْنِ مِهْرَانَ الْجَمَّالِ قَالَ: قَالَ لِی مَوْلَایَ الصَّادِقُ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِ فِی زِیَارَهِ الْأَرْبَعِینَ تَزُورُ عِنْدَ ارْتِفَاعِ النَّهَارِ وَ تَقُولُ: «السَّلَامُ عَلَى وَلِیِّ اللَّهِ وَ حَبِیبِه … وَ ظَاهِرِکُمْ وَ بَاطِنِکُمْ آمِینَ رَبَّ الْعَالَمِینَ وَ تُصَلِّی رَکْعَتَیْنِ وَ تَدْعُو بِمَا أَحْبَبْتَ وَ تَنْصَرِفُ». (تهذیب الأحکام، تحقیق خرسان، ج۶، ص: ۱۱۴) از کلمه‌ی آخر روایت، معنی زیارت اربعین چنین به دست می‌آید که منظور، زیارت مرقد شریف حضرت اباعبدالله الحسین (علیه‌السلام) در کربلا در روز بیستم صفر است. یعنی روز اربعین به زیارت حضرت اباعبد الله (علیه‌السلام) در کربلا برو و اینگونه زیارت بخوان. زیرا در آخر روایت می‌فرمایند: پس از خواندن این زیارت، دو رکعت نماز بخوان و برای آنچه دوست داری دعا کن و برگرد. اگر صدور این زیارت‌نامه برای همه‌جا باشد، کلمه‌ی «وَ تَنْصَرِفُ» یعنی برگرد، بی‌مفهوم خواهد بود.
********************
همچنین سید بن طاووس (ره) بعد از نقل این زیارت در اقبال، می‌افزاید: «أقول: و وجدت لهذه الزیاره وداعاً یختصّ بها، و هو ان تقف قدّام الضریح و تقول: السَّلامُ عَلَیک یا بْنَ رَسُولِ الله، السَّلامُ عَلَیک یا بْنَ عَلِی الْمُرْتَضى وَصِی رَسُولِ الله، السَّلامُ عَلَیک یا بْنَ فاطِمَهَ الزَّهْراءِ سَیدَهِ نِساءِ الْعالَمِینَ …» (اقبال/ج۳/ص۱۰۴) از تعبیر «تقف قدّام الضریح» به روشنی این مطلب استفاده می‌شود که این زیارت برای نزدیک است.
********************
پس این که معمول است و خطبا و مداحان مرسوم کرده‌اند که این زیارت را در شهرهای مختلف در روز اربعین می‌خوانند و آن را ـ بنا بر روایت امام حسن عسکری (علیه‌السلام) ـ از علامت‌های مؤمن می‌شمارند، خالی از وجه بوده و قابل دفاع نیست. بر همین اساس، زیارتی که از نشانه‌های مؤمن شمرده شده نیز به زیارت آن حضرت در سرزمین کربلا معنی می‌شود نه این که به معنی خواندن «زیارت‌نامه‌ی مخصوص زائر کربلا در روز اربعین» در سایر شهرها باشد.
در حال مطالعه‌ی سلسله‌های عرفانی، به سلسله‌ی «قادری خالصی طالبانی» رسیدم. از عجایب این سلسله، اتحاد شیعه و سنی به صورت تمام و کمال!! در مشایخ آن بود. نگاهی اجمالی به استادان و مشایخ این سلسله‌ی عرفانی، این مطلب را روشن می‌سازد. (مطلب، همانطور که نویسنده بیان داشته، بدون تصرف، ذکر شد):
سیدالانام و مصباح الضلام و رسول الله الملک العلیم العلام سیدنا و مولانا حبیبک محمدا مصطفی (صلی الله علیه و سلم)، حضرت ابوبکر صدیق، حضرت عمر فاروق، حضرت عثمان ذی النورین، حضرت علی ابن ابی طالب (رضوان الله تعالی علیهم اجمعین)، حضرت حمزه(ع)، حضرت عباس(ع)، امام حسن(ع)، امام حسین(ع)، (رضوان الله تعالی علیهم اجمعین)، امام علی زین العابدین، امام باقر، امام جعفر صادق، امام موسی کاظم، امام علی رضا، امام محمد جواد، امام عالنقی، امام حسن عسکری (رضوان الله تعالی اجمعین) شیخ حسن بصری، شیخ حبیب عجمی، شیخ داود طائی، شیخ معروف کرخی، شیخ سری سقطی، شیخ جنید بغدادی، شیخ ابوبکر شبلی، شیخ ابوالفضل عبدالواحد تمیمی، شیخ یوسف ابی فرج طرطوسی، شیخ علی قریشی هکاری، شیخ ابوسعید مخذومی، (رضوان الله علیهم اجمعین)، سلطان اعظم شیخ عبدالقادر گیلانی(قدس)، شیخ عبدالرزاق، شیخ عثمان جیلی، شیخ یحی بصری، شیخ نورادین شامی، شیخ برهان زنجری، شیخ عبدالرحمن حسنی، شیخ محمد معصوم مدنی، شیخ عبدالرزاق حموی، شیخ محمد حسین ازمیرانی (رضوان الله تعالی علیهم اجمعین) شیخ احمد لاهوری، سیخ ملا محمود زنگنه، شیخ احمد طالبانی، شیخ عبدالرحمن خالص، حاج شیخ علی محدث، شیخ محمد علی، حاج شیخ محمد جمیل، حاج شیخ علی، (قدس الله اسرارهم و نوالله ضرائحهم) مرشد حاضر، حاج شیخ محمد یوسف، ادم الله تعالی بقاء عمره! __________________________________ برگرفته از کتاب طریقت قادری طالبانی، گردآورنده: شیخ علی خادم
چون بعضی رفقای منهاجی و دوستان غیر منهاجی، درباره‌ی رساله‌ی منسوب به آیت الله سید مهدی بحر العلوم (رحمه الله علیه) اشکالاتی داشتند و احتمال می‌دادند این رساله از آن مرحوم باشد، شایسته دیدم تحقیقات آیت الله استادی (حفظه الله) در مقدمه‌ی این رساله را برایتان بازنشر کنم تا مایه‌ی هدایت و روشنگری باشد. ان شاء الله
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ بسم الله الرحمن الرحیم
چند سال پیش نسخه‌اى خطى به نام تحفه الملوک فى السیر والسلوک که دیباچه آن با عبارت زیر شروع شده است: بسم الله الرحمن الرحیم جناب مولانا و سیدنا آقا سید مهدى طباطبائى نجفى مشهور به بحر العلوم مى‌فرماید: الحمد و الثناء لعین الوجود و الصلوه على واقف مواقف الشهود و على آله امناء المعبود اى همسفران ملک سعادت و صفاواى رفیقان راه خلوص و وفا امکثوا انى آنست نارا… به دستم افتاد براى روشن شدن وضع آن به کتابهاى مربوطه مراجعه کردم. صاحب طرائق الحقائق مى نویسد: رساله اى از سید بحر العلوم اعلى الله مقامه در عرفان به خط ایشان (پدر مولف طرائق متوفاى ۱۲۷۸) دیدم که جزوى از شرح اربعینیات خود را ضمیمه فرموده بود براى مرحوم حاج عبدالعظیم هراتى که اظهار ارادت خدمت آن حضرت مى نموده… در جاى دگیر مى نویسد: الحاج عبدالعظیم هروى با برادرش حاج عبدالکریم ساکن طهران و از تجار معروف بودند در سال ۱۲۹۴ را قم را ملاقاتش در طهران حاصل گردید… کتابى که نسبتش به مرحوم سید بحرالعلوم (مى دهند ـ ظ) در شرح کتاب سیرو سلوک ابن طاووس علیه الرحمه به خط جناب والد براى حاج مذکور مشاهده و بعضى از وقایع اربعینیات خود را اضافه فرموده بودند. (۱) مرحوم حاج شیخ آقا بزرگ تهرانى در ذریعه مى‌نویسد: رساله فى السیر والسلوک تنسب الى سید نا بحرالعلوم السید مهدى بن مرتضى الطباطبائى البروجردى النجفى المتوفى ۱۲۱۲ فارسیه فى الفى بیت لکنها مشکوکه فیها ففى آخرها بعض ما لیس على مذاق السید بحر العلوم کما یظهر للمتدرب فى مفاده و النسخه موجوده فى النجف فى بیت، بحر العلوم، و رایت اخرى عند محمد حسین بن الحاج محمد جعفر الیزدى و کیل سیدنا الشیرازى بکربلا اولها: امکثوانى آنست نارا لعلى آتیکم منها بخبر… و رایت نسخه اخرى فیها زیادات و بسط الفاظ و عبارات سماه فى اولها: تحفه الملوک فى السیر و السلوک و انه لبحر العلوم… (۲) و در جاى دگیر مى‌نویسد: رساله فى السیر و السلوک هوتعریب السیر و السلوک الفارسى المنسوب الى سیدنا بحر العلوم، عربه الشیخ الوالمجد محمد الرضا الاصفهانى بالتماس السید حسین بن معزالدین محمد المهدى القزوینى الحلى فى داره بالنجف فى البرانى فى عده لیال بعد الساعه الخامسه من اللیل، و ذکر ابوالمجد انه الفه بحر العلوم بکرمانشاه اقول: و نسبه نصفه الاخیر الیه مشکوکه لانه على مذاق الصوفیه فلو ثبت انها له فانما هوالنصف الاول فقط کما یاتى فى ص ۲۸۴. (۳) سید محمد صادق بحر العلوم و سید حسین بحر العلوم در مقدمه کتاب الفوائد الرجالیه سید بحر العلوم پس از ذکر تالیفات او مى نویسند: و هناک بعض الرسائل الصغار ربما نسبت الى السید قدس سره، منها رساله السیر و السلوک الفارسیه و لکن لا یعضدها التاریخ و لایوافقها طریقه السید رحمه الله و سلوک الطافح على سائر مولفاته و کتاباته ـ کما یشهد بذلک ـ کل من واکب قلمه الشریف فى عامه مولفاته، والله اعلم. (۴) سه نسخه از این رساله در کتابهاى فهرست شده کتابخانه آستان قدس رضوى موجود است، در فهرست آن کتابخانه در ذیل شماره ۱۷۰ آمده است: مى نماید که مولف از مشایخ صوفیه است. در متن اسمى براى رساله ذکر نشده و نام مولف هم مذکور نیست. در نسخه شماره ۱۷۱ رساله به نام تحفه ضبط شده در نسخه شماره ۱۷۲ به سیدى مهدى بحرالعلوم نسبت داده شده است، و معروفت نزد جمعى نیز چنین است لیک زیاده بر آنکه مضامین رساله ملائم با مشرب آن سید بزرگوار نیست و هم ارباب تراجم بجز (طرائق الحقائق ج ۳ حاشیه ص ۹۰) در شمار مولفات او چنین رساله اى را ذکر نکرده‌اند… نسخه هاى این رساله هاى قدرى اختلاف دارد…(۵) سه نسخه از این رساله نیز در کتابخانه دانشگاه است. در فهرست آنجا آمده است: آداب السلوک. در عنوان این نسخه آمده: رساله سید سند مرحوم بحرالعلوم در آداب سلوک و همان رساله عرفانى منسوب به این طاووس است و نباید از بحر العلوم هم باشد و در سر گذشت او… از این رساله باد نگردید. (۶) و در جاى دیگر از فهرست آنجا آمده است: در نسخه شمار ۱۳۵۸ این کتابخانه چهار گفتار در سیروسلوک و روش عبادت و سنن صوفیانه و آداب مرید و شیخ است و مشرب شیعى در آنها پیدا است و ساخته عارفان و آداب مرید و شیخ است و مشرب شیعى در اخیر مى باشد. نگارنده همه اینها باید همان محمد حسین بن محمد که در ۱۲۵۱ مى زیست و سبک همه اینها نیز یکى است گفتارها اینک شناسانده مى‌شود… ۴ ـ به نام رساله سید بن طاووس در نسخه یاد شده و درست نیست؛ نگارنده آن باید همان محمد حسین بن محمد باشد که نویسنده نسخه نیز هست به سال ۱۲۵۱. (۷) در فهرست نسخه هاى خطى فارسى، علاوه بر سه نسخه آستان قدس و سه نسخه دانشگاه، و یک نسخه از سه نسخه یاد شده در ذریعه، از نسخه اى دیگر یاد شده و آقاى منزوى درباره اصل رساله مى‌نویسد: سیروسلوک از بحر العلوم سید مهدى فرزند مرتضى بروجردى (۱۱۵۵ ـ ۱۲۱۲) یا سید بن طاووس، در این انتسابها تردید است… نسخه هاى دگرگونى دارد به عربى نیز ترجمه شده است… (۸) سید عبدالحجه بلاغى قسمت زیادى از این رساله را در سال ۱۳۷۱، ۱۳۷۷ در کتاب مقامات العرفاء خود چاپ کرده و آن را به عنوان سفر نامه مولانا شیخ عبدالکریم عریان استاد شمس العرفاء معرفى کرده است و در پایان مى نویسد: تذکر: این سفر نامه را درهامش کتاب طرائق صفحه ۹۰ از وصل ششم به نام رساله سیروسلوک به حضرت بحرالعلوم نسبت داده است، ولیکن صحیح آن همین است که ما نگاشتیم که از قلم مبارک مولانا شیخ عبدالکریم عریان ساکن وادى السلام نجف اشرف مى باشد، همان کسى که احیاء موتى. کرده و خود یکى از اساتید بزرگ حضرت شمس العرفا متولد ۱۲۸۸ متوفاى ۱۳۵۳ قدس سرهما است. (۹) استاد محترم حجه الاسلام والمسلمین جناب آقاى حاج شیخ حسن حسن زاده آملى در آخر نسخه اى که به خط خودشان است مى نویسد: این رساله تحفه الملوک فى السیر والسلوک تالیف سید بزرگوار علامه بحرالعلوم قدس سره است که از کثرث اشتهار و وضوح، مستغنى از وصف است ؛ در سیروسلوک الحق اگر بى نظیر نباشد کم نظیر است. اصل آن به خط جناب استاد علامه سید محمد حسین قاضى طباطبائى صاحب تفسیر قیم المیزان متع الله المسلمین بطول بقائه بودت که آن را برادر ماجدش جناب استاد حجت الاسلام والمسلمین عالم جلیل و سالک سبیل الله تعالى آیه الله آقا سید محمد حسن قاضى طباطبائى الهى مدظله العالى و روحى فداه به این حقیر براى استنساخ مرحمت فرمودند… جناب آقاى علامه طباطبائى مى فرمود که این رساله مرحوم سید به خط بچه اى بود که بسیار پر غلط بود، و چند جاى دیگر هم که بعد یافتیم همه از روى همان یک نسخه نوشته شده که به همان اغلاط بودند، تا اینکه نسخه اى را در نزد مرحوم سید ابوالقاسم خوانسارى، که استاد ریاضى مادر نجف اشرف بود، سراغ گرفتیم که نسخه اى پاکیزه و مصحح بود؛ و این نسخه را از روى آن تصحیح کردیم. جناب آقاى طباطبائى از مرحوم سید على قاضى معروف قدس سره نقل فرمود که آن بزرگوار مى فرمود من رساله اى مانند این رساله مرحوم سید بحر العلوم به این خوبى و متانت در سیر و سلوک ندیدم. (۱۰) در مورد چاپ و نشر این رساله، برخى مى گفتند کارى است خوب و مفید، و برخى دیگر آن را صلاح نمى دانستند اینجانب براى جمع میان این دو نظر برآن شد که رساله را به استثناى قسمت آخر آن (که به فرموده مرحوم حاج شیخ آقا بزرگ تهرانى موافق مذاق صوفیه مى باشد و نیز احتمال اینکه توسط برخى از صوفیه به اصل رساله اضافه شده باشد منفى نیست ) چاپ کند تا رعایت جانب احتیاط هم تا حدى شده باشد. (۱۱) با اینکه حدود پانزده نسخه از این رساله سراغ داشتیم که قدیم ترین آنها مورخ ۱۲۵۱ بود ولى هنگام تصحیح، فقط چهار نسخه در اختیار بود: ۱ ـ نسخه متعلق به نگارنده این سطور مورخ ۱۳۳۳. ۲ ـ نسخه استاد محترم جناب آقاى حسن زاده آملى که در سال ۱۳۶۸ به خط خود از روى نسخه اى که حضرت علامه طباطبائى دام ظله در سال ۱۳۴۴ هجرى قمرى براى خود نوشته بوده‌اند، استنساخ کرده‌اند. ۳ ـ عکس نسخه اى که حجت الاسلام والمسلمین جناب آقاى حاج شیخ محمد غروى در سال ۱۳۷۷ از روى نسخه آیه العظمى آقاى خوئى براى خود استنساخ کرده‌اند. (۱۲) ۴ ـ نسخه چاپى در مقامات العرفاء بلاغى. اخیرا شنیده شد که حجت الاسلام والمسلمین جناب آقاى حاج شیخ حسن مصطفوى که از قدیم به ایشان و آثار ایشان علاقه داشته‌ام در صددند که این رساله را با تصحیح کامل و حواشى و تعلیقات چاپ کنند امید است هر چه زودتر از چاپ خارج و مورد استفاده علاقمندان قرار گیرد. رضا استادى ……………………………………………………………….. ۱ ـ طرائق الحقائق تالیف معصوم علیشاه (نایب الصدر) فرزند رحمت علیشاه، ج ۳، ص ۳۹۴ و ۴۳۰، چاپ جدید. چند صفحه آخر نسخه هاى خطى این رساله که به این عبارت آغاز مى شود: و این تحفه را به طریق ذکر خود اجمالا ختم مى کنم… گویا از همین اضافات باشد و ما از چاپ آن خود دارى کردیم. ۲ ـ الذریعه ۱۲/۲۸۴ ـ ۲۸۵. ۳ ـ الذریعه، ۱۲/۲۸۲، شیخ ابوالمجد، متوفاى ۱۳۶۲، صاحب کتاب وقایه الاذهان، و یکى از اساتید امام خمینى دام ظله است. ۴ ـ مقدمه الفوائد الرجالیه، ص ۹۵. ۵ ـ فهرست آستان مقدس ۶/۴۲۵. ۶ ـ فهرست دانشگاه، ۱۲/۲۶۰۴. ۷ ـ فهرست دانشگاه ۳/۴۵۰ ـ ۴۵۲. ۸ ـ فهرست نسخه هاى خطى فارسى ۲/۱۲۰۵/۱۲۰۶. ۹ ـ مقامات العرفاء، ص ۵۸۴. نگارنده حدس مى زند که نسخه به خط عریان بوده نه تالیف او، و این منشاء اشتباه شده است. ۱۰ ـ پایان کلام آقاى حسن زاده آملى. ۱۱ ـ قسمت حذف شده به اندازه ثلث اصل رساله است که خلاصه و رئوس مطالب آن را در تعیلقه سیزدهم پایان کتاب خواهیم آورد. ۱۲ ـ عکس این نسخه نزد حجت الاسلام والمسلمین جناب آقاى شیخ حسن معزى تهرانى است.
جواب: درباره‌ی دوستی با من، توصیه‌ای به شما و همه‌ی منهاجیون عزیز دارم و آن این است که دوستی «شاه»ی را برگزینید که چون او شاه نیست. دوستی «ماه»ی را برگزینید که چون او ماه نیست. دوستی کسی را برگزینید که دوستی‌اش نفع دنیا و آخرت دارد. خشنودی‌اش خشنودی خدا و ناخشنودی‌اش ناخشنودی خداست. هر چه می‌توانید در مودّت و رفاقت با استاد کل حضرت صاحب الامر (ارواحنا فداه) بکوشید و از جان مایه بگذارید. دوست بی‌خاصیتی چون من، ارزش ابدیت ندارد. تمام خاصیت من دعا کردن برای رفقا و استغفار کردن به نیابت از آنهاست.
عضو شوید
عضویت سریع
آمار مطالب
آمار بازدید
